1. Thông tin hành chính cơ bản
Xã Trường Lưu hiện là một phần quan trọng trong địa giới hành chính của xã Kim Song Trường, tỉnh Hà Tĩnh. Từ năm 2019, Trường Lưu được sáp nhập cùng Kim Lộc và Song Lộc theo chủ trương sắp xếp đơn vị hành chính của Nhà nước, nhằm tinh gọn bộ máy, nâng cao hiệu quả quản lý và phát triển đồng bộ nông thôn mới.

• Tên hiện nay: Xã Kim Song Trường
• Tên vùng gốc: Làng Trường Lưu
• Cấp hành chính: Xã
• Thuộc: Tỉnh Hà Tĩnh

2. Vị trí địa lý
Trường Lưu nằm ở vùng trung tâm khu vực, có vị trí kết nối thuận lợi:

• Phía Bắc: Giáp xã Vĩnh Lộc
• Phía Đông: Giáp Nghèn
• Phía Nam: Giáp xã Trung Lộc
• Phía Tây: Giáp xã Xuân Lộc và một phần tiếp giáp khu vực Đức Thọ

Vị trí này giúp Trường Lưu thuận lợi phát triển nông nghiệp, văn hóa – du lịch và kết nối hành chính.

3. Diện tích và dân số

• Diện tích gốc (trước sáp nhập): khoảng 3,62 km²
• Dân số hiện nay (thuộc 4 thôn Trường Lưu): khoảng 1.644 người (574 hộ)
• Mật độ dân số: hơn 450 người/km²

Đây là địa bàn tập trung các dòng họ lớn như: Nguyễn Huy, Nguyễn Xuân, Trần, Lê… đã cư trú hàng trăm năm, tạo nên tính cộng đồng bền chặt.

4. Lịch sử hình thành và quá trình phát triển
Trường Lưu được hình thành vào giữa thế kỷ XV từ ba làng cổ Kẻ Đò, Tràng và Vạc. Người khai sáng vùng đất này là Nguyễn Uyên Hầu, dòng họ Nguyễn Huy danh tiếng, góp phần đưa Trường Lưu trở thành trung tâm giáo dục – văn hóa bậc nhất Nghệ Tĩnh thời phong kiến.

Vào thế kỷ XVIII, Trường Lưu được biết đến với danh hiệu "Làng khoa bảng", nổi bật với hệ thống "Trường Lưu bát cảnh" – tám danh lam thắng cảnh nổi tiếng trong khu vực. Đây cũng là quê hương của Thám hoa Nguyễn Huy Oánh, người đặt nền móng cho dòng họ khoa bảng Trường Lưu và Trường học Phúc Giang.

5. Kinh tế – xã hội
Dù quy mô không lớn, nhưng Trường Lưu là vùng đất giàu nội lực:

• Kinh tế chính: Nông nghiệp, sản xuất nhỏ, trồng cây bản địa như chè, cau, lúa; chăn nuôi quy mô hộ.
• Phát triển mới: Đẩy mạnh kinh tế du lịch cộng đồng dựa trên bảo tồn di sản, phát triển dịch vụ lưu trú, trải nghiệm văn hóa làng.
• Xã hội: Đời sống người dân ổn định, tỷ lệ hộ nghèo thấp, phong trào khuyến học phát triển mạnh.

6. Hành chính – chính trị
Sau khi sáp nhập vào xã Kim Song Trường, Trường Lưu được tổ chức lại theo quy chế thôn/xóm trực thuộc:

• Hệ thống quản lý bao gồm các tổ dân phố và Ban công tác mặt trận thôn.
• Các tổ chức chính trị – xã hội như Đoàn Thanh niên, Hội Phụ nữ, Hội Nông dân tiếp tục phát huy hiệu quả, góp phần xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu.
• Có Trung tâm Bảo tồn Di sản Trường Lưu (do tỉnh Hà Tĩnh hỗ trợ) thực hiện trưng bày, nghiên cứu, lưu trữ và đón khách du lịch.

7. Văn hóa – xã hội – bản sắc
Trường Lưu là ngôi làng duy nhất ở Việt Nam sở hữu 3 Di sản tư liệu thế giới được UNESCO công nhận, gồm:

• Mộc bản Trường học Phúc Giang (2016)
• Hoàng Hoa sứ trình đồ (2018)
• Văn bản Hán Nôm làng Trường Lưu (2023)

Ngoài ra, Trường Lưu còn có:

• 4 di tích cấp quốc gia (như Đền Nguyễn Huy Oánh, đền Nguyễn Huy Cự, địa đạo Phượng Sơn...)
• Gần 40 nhà thờ dòng họ, hơn 10 ngôi nhà cổ, nhiều đình, đền, miếu vẫn giữ được kiến trúc truyền thống
• Di sản văn hóa phi vật thể như: hát ví phường vải, chữ Hán Nôm, lễ hội giỗ tổ Nguyễn Huy...

Làng còn nổi tiếng với truyền thống hiếu học, hàng chục người đỗ đại khoa, nho sĩ, giáo sư, nhà văn hóa nổi tiếng.

8. Tầm nhìn phát triển
Trường Lưu đang được định hướng trở thành “Làng Văn hóa – Du lịch di sản” mang tầm quốc gia, với các mục tiêu:

• Bảo tồn trọn vẹn giá trị di sản văn hóa vật thể và phi vật thể.
• Phát triển mô hình du lịch cộng đồng, sinh thái, trải nghiệm văn hóa làng cổ.
• Ứng dụng công nghệ số trong việc số hóa di sản, giới thiệu làng qua các nền tảng truyền thông hiện đại.
• Xây dựng làng nông thôn mới kiểu mẫu, kết hợp cảnh quan sinh thái – văn hóa – du lịch.